Waarom hangt mijn dochter graag over de leuning van de bank of vanaf de zitting met haar hoofd omlaag? Ze lijkt zichzelf ermee te kalmeren, maar hoe werkt dat? Ik ben me gaan verdiepen in welke behoefte ze hiermee vervult.

Heel veel kinderen doen dit, of ouders herkennen hun eigen gedrag (doorgaans van vroeger). Dit zijn signalen van een overprikkeld zenuwstelsel, of juist wanneer iemand onderprikkeld is, dus behoefte heeft aan meer prikkels.
Een overprikkeld zenuwstelsel kan vele oorzaken hebben. Daar kun je naar op zoek gaan, maar je kunt je ook richten op het in balans brengen van het zenuwstelsel. Dit wordt reguleren genoemd.

Reguleren van het zenuwstelsel

Meer over het reguleren van een zenuwstelsel leerde ik bij onder andere holistisch chiropractor Tara Dennis, trauma-expert Gabor Maté en bij opleidingen reflexintegratie van Carla van Wensen en Tension Release Exercises (TRE). Nu kan ik mijn dochter begeleiden met gerichte oefeningen om zichzelf te helpen reguleren.

Sinds we de oefeningen en massages doen is mijn dochter een stuk relaxter, reageert minder fel als er iets onverwachts anders gaat, knuffelt meer, kan zich beter concentreren en slaapt sneller in.
En hoewel dit ‘werk’ is aan haar overprikkeld zenuwstelsel, voelt het meer als spelen: we doen dit als ‘ontspanning waar je sterker en soepeler van wordt’. En ze geniet er zichtbaar van.

Waarom hangt mijn kind steeds ondersteboven?

Op je kop hangen kan een manier zijn van reguleren van het zenuwstelsel bij onderprikkeling. De bloedtoevoer naar de hersenen verandert en de beleving of de ervaring van het lichaam verandert.
De hersenen worden geactiveerd door bijvoorbeeld ondersteboven tv te kijken. Veel kinderen vinden het ook prettig om ondersteboven te liggen lezen. Dit kan bijdragen aan zowel het kunnen concentreren op de tekst als aan het gevoel gegrond te zijn. ‘Zo voel ik beter dat ik er ben,’ is een mooie vertaling van het waarom.

Ook in yogaoefeningen komen inversies voor, zoals de houdingen genoemd worden zoals bijv de hoofdstand, handstand of down dog. Sommige lichaamsdelen ontspannen als de druk er even af is, zo op z’n kop, anderen voelen zwaarder aan door extra pressie van het gewicht van het lichaam. Vergelijkbaar met het gebruik van een verzwaringsdeken en bij massage van drukpunten of fascia (bindweefsel).

Wat is de link met hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit?

En waarom gebeurt dit vaker bij hoogsensitieve kinderen en kinderen met ontwikkelingsvoorsprong of (vermoeden van) hoogbegaafdheid?

Bij hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid raakt een zenuwstelsel vaker van slag, door het ervaren van (meer dan gemiddeld) prikkels en het (dieper dan gemiddeld) verwerken daarvan. Daar komt bij dat er vrijwel altijd sprake is van extreme aanpassing, wanneer een kind bijvoorbeeld geen passend onderwijs ervaart. Het kind wil graag op school ‘goed’ overkomen, bij de rest van de klas horen, waardering krijgen van de leerkracht.

Het gevaar van aangepast gedrag

Maar als het zich verveelt, gefrustreerd raakt van het trage tempo en/of veel herhaling, wanneer een kind moeite heeft met stilzitten of concentreren op taken waar zijn of haar interesse niet ligt… dan kost het heel erg veel moeite om het goede gedrag te blijven vertonen.

Er zijn veel redenen waarom iemand zich aanpast. Dit is echter een aanslag op het zenuwstelsel, aangezien allerlei impulsen stelselmatig worden onderdrukt.
Dit kan leiden tot onverklaarbare fysieke klachten, depressie en burn-out bij kinderen, ook al op heel jonge leeftijd.

Hoe help je een zenuwstelsel herstellen?

Specifiek spel, toegankelijke hulpmiddelen en speelse massagevormen steunen het zenuwstelsel om weer op orde te komen.

Het heeft zo ongeveer het effect als in de Snickers-reclame: ‘als je honger hebt, ben je jezelf niet’. In deze commercial voor Snickers-chocladerepen doet iemand erg boos en reageert anders dan normaal of anders dan verwacht. Het advies is om eerst een chocoladereep met pinda’s te eten en ‘weer jezelf te worden’.

Dit is vergelijkbaar met de reactie die iemand kan geven waneer het zenuwstelsel niet op orde is.
In dit geval ‘als je (chronisch) overprikkeld bent/blijft, ben je jezelf niet.’

Spelen, oefeningen en (begeleiding met) inzicht vormen samen de Snickers die zorgen dat je weer op de been komt. Met je hoofd omhoog 🤗 en een stuk gezonder 😉

Meer informatie over overprikkeling en het zenuwstelsel

Meld je aan voor mijn nieuwsbrief
> beluister podcasts waar ik te gast was
> boek een coachingsessie
> lees verder in de volgende blogs:

Hoe word je minder hoogsensitief? Met informatie over de werkwijze van holistisch chiropractor Tara Dennis van The Clubhouse in Amsterdam.

Gestresst? Ontspannen zonder praten. Over sensomotorisch spel en reflexintegratie

(c) Suzanne Buis, Droomdenkers, 2023